(Cadn.com.vn) - Năm Bác Hồ 21 tuổi đặt chân lên đất Pháp thì gặp họa sĩ Picasso lúc đó 30 tuổi đã nổi tiếng ở Paris. Năm 1946, Bác qua Pháp để dự Hội nghị Fontainebleau, Người đã gặp lại Picasso sau 35 năm xa cách.

Ông Vũ Đình Huỳnh, thư ký của Bác khi đó kể lại cuộc tái ngộ của hai người như sau: ... Một hôm, Bác gọi tôi đến bảo:

- Chú thay bộ quân phục, mặc thường phục đi với tôi ngay bây giờ.

Lúc lên xe, đi một quãng Bác mới cho hay:

- Hôm nay, chúng ta đến thăm danh họa Picasso.

Tôi ngạc nhiên thưa lại:

- Bác cũng quen họa sĩ Picasso ạ?

Bác nói:

- Giả sử không quen biết từ trước thì đến thủ đô Paris này, chúng ta vẫn phải đến chào một con người sáng tạo hội họa khó hiểu mà nghệ thuật của tranh ông lại làm nhiều người nể phục.

Bác đến không báo trước. Lúc người giúp việc của Picasso đưa Bác đến gần cửa, họa sĩ đã nhận ra Bác. Ông vội chạy tới. Hai người ôm chầm lấy nhau. Rồi Picasso lùi lại một bước ngắm Bác: “Anh chóng già quá, nhưng đôi mắt vẫn trẻ và như sáng hơn thời chúng ta gặp nhau ở Trụ sở nhóm Clarté (Ánh sáng)”.

Picasso đưa Bác đi xem phòng tranh của ông. Bác cầm từng bức tranh, im lặng tuyệt đối. Tôi thấy sự xúc động hiện rõ trên gương mặt trầm tư của Người. Lúc trở vào phòng trà, Picasso hỏi Bác.

- Anh cho tôi một lời khuyên.

Bác nói:

- Chúng tôi đến chiêm ngưỡng nghệ thuật của anh. Mọi lời bình về tranh Picasso chỉ là nét viền quanh cái khung của bức tranh. Anh miễn cho tôi -  một người không am hiểu nghệ thuật hội họa cho lắm.

Người kéo xe và tên thực dân. (Tranh của Hồ Chủ tịch đăng trên báo Người cùng khổ)

Picasso cười thoải mái, giọng vui hẳn lên:

- Tôi còn nhớ bức tranh anh vẽ trên báo Le Paria (Người cùng khổ), anh ký Nguyễn Ái Quốc. Ngày ấy tôi nói với Henri Basbusse: “Chỉ mấy nét vẽ này ta đã thấy một tư tưởng, một tâm hồn đẹp tàng ẩn bên trong”. Nếu như anh tiếp tục con đường hội họa thì biết đâu đấy, cũng có thể sẽ có một Nguyễn Ái Quốc họa sĩ. Nhưng hôm nay anh Nguyễn là Hồ Chủ tịch, người đi đầu trong cuộc đấu tranh cho độc lập tự do của dân tộc mình và của các dân tộc bị áp bức khác.

Ông mời Bác uống nước, rồi phác mấy nét chân dung Bác. Xong, ông cất vào cặp giấy vẽ. Đến lúc tiễn Bác ra cửa, ông mới trao cho Bác.

Sau đó, Bác trao lại cho tôi cất giữ...

Đúng 15 năm sau (tháng 8-1961), nhân dịp nhà danh họa Picasso 80 tuổi, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi tới người bạn họa sĩ bức thư chúc mừng.

Trong thư Người viết: “Đồng chí Picasso thuộc vào những con người luôn luôn trẻ, bởi vì những con người ấy sôi nổi trong tâm hồn một tình yêu say mê cái Thiện, cái Mỹ, với hòa bình và nhân đạo. Tình yêu ấy đã dẫn dắt Picasso đến với chủ nghĩa cộng sản. Và vì thế, họa sĩ mãi mãi giữ được tuổi xuân”.

Con chim bồ câu hòa bình do Picasso vẽ, rất quen thuộc với nhân dân Việt Nam và nhân dân khắp trên thế gliới, đã biểu hiện một cách rực rỡ lòng tin mãnh liệt của nhà nghệ sĩ lớn ấy vào sự vươn tới hòa bình không gì có thể ngăn cản nổi của nhân dân các dân tộc.

Phạm Thành Nghi

(sưu tầm và biên soạn)